Sinds 2015 kunnen op Dialectloket onder ‘Stemmen uit het verleden’ meer dan 80 geluidsbanden in verschillende dialecten uit de provincie Antwerpen beluisterd worden. De banden zijn opgenomen in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw. De initiatiefnemers van de collectie hadden in eerste instantie dialectdocumentatie voor ogen. De onderneming is onherhaalbaar, aangezien het anno 2019 niet langer mogelijk is op een dergelijke schaal traditioneel dialect bij zegslieden te verzamelen. Sinds de jaren 50 en 60 wordt het traditionele dialect in Vlaanderen immers steeds minder aan volgende generaties overgeleverd. De banden representeren zo een historische taalfase, en het is uiteraard essentieel dat dat orale erfgoed voor volgende generaties bewaard wordt.
Hoewel het geen primair doel was, heeft de verzameling dialectbanden ook een uitzonderlijke etnografische waarde. Het is de grootste verzameling levensverhalen van Vlaamse laaggeschoolden/analfabeten. De collectie omvat verhalen over de wereldoorlogen, de opkomst van de elektriciteit, de auto, de radio en de fiets en gedetailleerde beschrijvingen van ondertussen verloren gegane ambachten zoals de kuiperij. In de tijd van de opnames werd nadrukkelijk gezocht naar beoefenaars van beroepen die toen als bedreigd werden beschouwd, waardoor de collectie veel verhalen herbergt over beroepsactiviteiten die nu niet meer bestaan. Het zijn echter ook verhalen over het dagelijkse leven van de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw, met beschrijvingen van onder andere het gezinsleven, de vrije tijd en de liefde. De sprekers werden geen vaste thema’s opgelegd, en er komt dus een weelde aan onderwerpen aan bod, die waardevol bronmateriaal opleveren voor erfgoedinstellingen.
In de loop van 2018 hebben de Antwerpse banden dankzij de financiële steun van de provincie Antwerpen allemaal een korte inhoud gekregen met trefwoorden waardoor ze thematisch doorzoekbaar geworden zijn. In een volgend project hopen wij de zoekfunctie nog verder uit te breiden waardoor nog gemakkelijker gezocht zal kunnen worden naar bepaalde (sub)thema’s.
Wij nodigen u graag uit om een kijkje te nemen op Dialectloket om te genieten van de Antwerpse stemmen uit het verleden, een unieke verzameling oraal erfgoed en een buitengewone schat aan informatie over andere vormen van immaterieel erfgoed, zoals ambachten, tradities en cultuurbeoefening. Opmerkingen of verbeteringen zijn altijd welkom.
